Gutti

Um 30 manns komu á kosningamiðstöðina á Sauðárkróki þar sem ég og fleiri sáum um að grilla, ljúf tónlist var leikin og allir tóku vel til matar síns. Ómar Ragnarsson fór með gamanmál eins og honum einum er lagið og við sungum saman baráttulagið ,,Frelsi, jafnrétti og bræðralag:"  Ég fór síðan á kórtónleika á Blönduósi og ball á eftir, en hafði fyrr um daginn verið í rósadreifingu í Borgarnesi og fjölskyldukaffi þar með Samfylkingarfólki.  Frábær dagur !

Í ljósi þess að ég vil að gjaldið í Hvalfjarðargöngin verði afnfumið ætla ég að fara hér aðeins yfir sögu ganganna. Í umfjöllun um Hvalfjarðargangagjaldið hefur mikið verið rætt um aðdragandann að stofnun hlutafélagsins Spalar hf. og það að um einkaframkvæmd var að ræða með skuldbindingu til 20 ára. 

Gerð Hvalfjarðarganga átti sér langan aðdraganda. Fjölmargar nefndir höfðu unnið að hugmyndum um með hvaða hætti skyldi haga samgöngum fyrir Hvalfjörð. Á þeim tíma var Akraborgin starfandi og hafði verið í mörg ár, eitt skip af öðru, sem ríkið bar af verulegan kostnað. Segja má að fjárfestingin í ferjum á þeim tíma hafi verið greidd af ríkissjóði og fargjaldið nánast ekki staðið undir öðru en daglegum rekstri. 

Hugmyndir höfðu vaknað - fyrst og fremst frá starfsmönnum og áhugamönnum í Íslenska járnblendifélaginu - hvernig ætti að leysa þetta. Þeir höfðu hugmyndir um ferjusamgöngur frá Grundartanga þvert yfir fjörðinn en þegar á leið kom fram sú hugmynd að gera göng eða leggja vegstokk. Menn gerðu sér vel grein fyrir því að þetta yrði ekki mögulegt eins og fjárhagsástandið var þá, nema með sérstakri fjármögnun.

Þetta varð til þess að stofnað var félag 25. janúar 1991 og hlutafélagið Spölur stofnað á fundi á Akranesi. Ég var þá í bæjarstjórn og tók þátt í þeim fundi. Á fundinum undirrituðu þáv. fjármálaráðherra, Ólafur Ragnar Grímsson, og þáv. samgönguráðherra, Steingrímur J. Sigfússon, viljayfirlýsingu um að Spölur fengi tækifæri til að kanna og vinna að undirbúningi að gerð ganga undir Hvalfjörð.

Þeir sem standa að hlutafélaginu, og mikilvægt er að halda því til haga, eru nánast eingöngu opinberir aðilar. Fyrirtækið er stofnað sem „non-profit" fyrirtæki, það á ekki að hafa hagnað af verkinu þó að í samningnum sé að af hlutafénu, sem var ekki nema milli 70 og 80 milljónir í upphafi, sé greiddur 14% arður til hluthafa. Grundartangahöfn átti þarna hlut í byrjun ásamt Sementsverksmiðjunni á Akranesi en þetta voru frumkvæðisaðilar að verkinu. Hlutur Grundartangahafnar er nú kominn undir Faxaflóahafnir og við sölu á Sementsverksmiðjunni komst hlutur hennar undir ríkissjóð. Að auki áttu Íslenska járnblendifélagið, Hvalfjarðarsveit, Vegagerðin og Akranesbær hluti í þessu. Þannig er það enn í dag, ríkið og opinberir aðilar eiga nánast allt hlutafélag Spalar

Það skal tekið fram að þegar þessar hugmyndir komu fram var mikil andúð við verkefnið, ekki hvað síst á höfuðborgarsvæðinu. Menn sáu ofsjónum yfir kostnaðinum, sem mig minnir að hafi verið 4,7 milljarðar - mér reiknaðist til á þeim tíma að stofnkostnaður Hvalfjarðarganga væri u.þ.b. sá sami og bygging Ráðhússins í Tjörninni hér í Reykjavík. Hver aðilinn á fætur öðrum lagðist gegn framkvæmdinni, m.a.s. í nánasta nágrenni ganganna. Ég man t.d. að sveitarfélög á Vesturlandi lögðu inn 500 þús. kr. úr sameiginlegum sjóðum sínum og lá við að framkvæmdastjórinn yrði rekinn fyrir það framtak á þeim tíma.

Verkið fór í undirbúning, það kostaði mikla skriffinnsku, miklar tryggingar vegna þess að ríkið gekk ekki sérstaklega í ábyrgð fyrir framkvæmdinni gagnstætt því sem margir hafa haldið heldur sá hlutafélagið algjörlega um að vinna þau gögn. Það þurfti því mjög dýra fjármögnun og dýrar tryggingar á undirbúningsstigi og í framkvæmdinni allri til að tryggja að allt gengi eftir, menn höfðu efasemdir um leka í göngunum o.s.frv. Mannvirkið var síðan tekið í notkun 11. júlí 1998. Á þessu ári eru því liðin 11 ár frá því að göngin komust í gagnið og margir sjálfsagt búnir að gleyma hvernig samgöngur gengu fyrir sig áður.

Málefnanefnd 6

Undirhópur um sjávarútvegsmál                                                          Þingskjal 2.6.1.2.

Tillaga til nefndarinnar:

Sáttagjörð um fiskveiðistefnu

Í samræmi við yfirlýsingu ríkisstjórnar Íslands  verði fiskveiðistefnan strax að loknum kosningum endurskoðuð í þeim tilgangi að skapa sátt við þjóðina um nýtingu auðlinda hafsins.

Markmið stefnunnar er:

• Að tryggja eignarhald og fullt forræði þjóðarinnar yfir auðlindum hafsins.
• Að stuðla að atvinnusköpun og hagkvæmri nýtingu fiskistofna.
• Að uppfylla skilyrði um jafnan aðgang að veiðiheimildum og uppfylla þar með kröfur mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna.
• Að auðvelda nýliðun í útgerð.
• Að tryggja þjóðhagslega hagkvæma og sjálfbæra nýtingu fiskistofna.

Aðgerðir til að ná þessum markmiðum:

• Þjóðareign á sjávarauðlindum verði bundin í stjórnarskrá með samþykkt þess stjórnarfrumvarps sem nú liggur fyrir Alþingi. Markmið slíks ákvæðis um þjóðareign er að tryggja þjóðinni ótvíræð yfirráð allra sjávarauðlinda til framtíðar og fullan arð af því eignarhaldi.
• Stofnaður verður Auðlindasjóður sem sjái um að varðveita og ráðstafa fiskveiðiréttindum í eigu þjóðarinnar.
• Arður af rekstri Auðlindasjóðs renni einkum til sveitarfélaga og verði einnig notaður til annarra samfélagslega verkefna, s.s. haf- og fiskirannsókna. Kannaðir verði kostir þess að fela Auðlindasjóði jafnframt umsýslu annarra auðlinda í þjóðareign og felur fundurinn framkvæmdarstjórn að skipa starfshóp sem útfærir nánar tillögur um Auðlindasjóð.
• Allar aflaheimildir í núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi verði innkallaðar eins fljótt og auðið er og að hámarki á 20 árum.
• Framsal aflamarks í núgildandi aflamarkskerfi verði einungis miðað við brýnustu þarfir.
• Auðlindasjóður bjóði aflaheimildir til leigu. Greiðslum fyrir aflaheimildir verði dreift á það ár sem þær eru nýttar á. Framsal slíkra aflaheimilda er bannað. Útgerðum verði gert skylt að skila þeim heimildum til Auðlindasjóðs sem þær ekki nýta.
• Frjálsar handfæraveiðar verði heimilaðar ákveðinn tíma á ári hverju. Sókn verði m.a. stýrt með aflagjaldi sem lagt verði á landaðan afla.

8.      Stefnt verði að því að allur fiskur verði seldur á markaði.

Jafnframt er því eindregið beint til stjórnvalda að þau hlutist til um að þar til ný stefna taki gildi ráðstafi fjármálastofnanir á vegum ríkisins ekki aflaheimildum án þess setja skýra fyrirvara um endurskoðun slíkra samninga til samræmis við þá stefnu sem að framan er lýst.

Fimmtudaginn 12. mars fór ég ásamt fleira góðu fólki og lærði að elda arabískan mat í Rauða krossi Íslands Akranesdeild. Kennarinn var  Wafaa frá Palestínu.